Bilgisayar programcıları yaklaşık 5 yıl önce İngilizcesi pop-up (‘pâpap’ okunur) olan bir olayı ekrana getirdiler. pop (‘pap’ okunur) İngilizce fiil olarak ‘aniden itilmek, patlamak’ gibi anlamlara geliyor. İngilizcede pop-up ilk kez 1906’da ”aniden ortaya çıkmak’ olarak kullanılmış.
Son günlerde Türkçe gazete sayfalarında reklâmlar aniden olmasa da açılarak ortaya dökülüyor, ‘kapat’ sekmesini buluncaya kadar epey bir süre ekranda kalıyorlar.
pop-up sözcüğü bugün de İdefiks Sitesi’nde karşıma çıktı, aynen pop-up olarak. Anadolu’nun herhangi bir köşesinde gazeteyi okumaya çalışan kişiye bu sözcüğü yazılı olarak verseniz doğal olarak, “pop_up” (pop up okunur) diye okuyup, ne anlama geldiğini sorar. Aynı kişiye ‘zıpçıktı’ sözcüğünü sorsanız mutlaka akla yatkın bir yanıt alırsınız.
Zıpçıktı sözcüğü için Türk Dil Kurumu bir tanım vermemiş. Sözcüğü gugılladığınızda ise 13,300 site çıkıyor. 1982’en beri Devlet Kurumu olan Türk Dil Kurumu’nun neden bu sözcüğü Türkçe sözlüğe katmadığını sorgulamıyorum, bir gerekçeleri elbet vardır.
Şu an karşımıza ister yavaş ister hızlı çıksınlar, bu sayfalar istemediğimiz sayfalardır. Zıpçıktı’nın dilimizdeki genel kullanımı, ‘sorulmadan istenmeden ortaya çıkan kişi’ anlamınadır. Bu sayfalar da istenmeden, hem de zıp diye ortaya çıkıyorlar.
Neden pop-up yerine ‘zıpçıktı’ sözcüğünü kullanmıyoruz?
